“Dalton is a way of life”

Dalton niet een manier van werken die alleen op school wordt toegepast. “Dalton is a way of life”. Het is een manier van leven, waarbij er niet alleen sprake is van kennisoverdracht, maar waarbij leerlingen een basishouding aangeleerd krijgen. Deze basishouding is bedoeld om hen zowel op school, als in het leven buiten school te ondersteunen en gericht op zowel de cognitieve ontwikkeling, als de sociaal-emotionele. 

Daltononderwijs bestaat niet uit een vastomlijnde manier van werken. Het onderwijs en de manier van werken op daltonscholen is niet gelijk en dat is juist wat daltononderwijs en elke school zo uniek maakt. 

De school wil met haar onderwijs dat leerlingen zich zover mogelijk laten ontwikkelen op het gebied van zelfstandigheid, verantwoordelijkheid, plannen en het omgaan met zaken en situaties die niet alleen op school voorkomen, maar ook in het dagelijks leven. De daltonschool wordt op obs Zuid dan ook gezien als een maatschappij in het klein, zoals ook Helen Parkhurst dat zag. Leerlingen leren door te doen, door successen te ervaren, maar ook zeker door fouten te maken. Zonder fouten immers geen groei en succes.  

Visie Obs Zuid

Elke school heeft een visie, een denkwijze waaruit gewerkt wordt, die het onderwijs invulling en kleur geeft. Bij obs Zuid start die visie bij de kern van alles, het ‘waarom’. Vanuit dit ‘waarom’ komt ons onderwijs tot stand en wordt het vormgegeven. 

Waarom daltononderwijs op obs Zuid

Obs Zuid kijkt naar de toekomst. De school werkt altijd richting een stip op de horizon, waaraan een bijzonder onderwijsproces c.q. vernieuwingsproces ten grondslag ligt; daltononderwijs. Deze stip op de horizon is de toekomst van onze leerlingen, waarin zij kunnen leven als vrije mensen met lef. Wij geloven dat we middels ons onderwijs onze leerlingen zo goed mogelijk voorbereiden op hun toekomstige leven na de basisschool. Door hen in de 8 jaren op de basisschool van ons daltononderwijs en de bijbehorende manier van denken deelgenoot te maken, wordt bij hen de basis gelegd voor verschillende executieve functies. De leerlingen gaan de wereld in als ‘kinderen met lef’ en met de vaardigheden om dat waar te maken. Onze missie is om de kinderen te laten ontwikkelen tot vrijdenkende en zelfregulerende mensen. Kinderen die hun eigen gedrag kunnen reguleren, hierop kunnen reflecteren en hun gedrag kunnen aanpassen. 

Wij streven de 5 kernwaarden van daltononderwijs na, te weten, effectiviteit, samenwerken, reflectie, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Door ons onderwijs te richten op deze 5 kernwaarden, geven wij een solide basis aan onze leerlingen, ter voorbereiding op hun toekomst. 

We leven in de 21 eeuw, waarin er dagelijks veel informatie tot de mensen komt, vele beslissingen gemaakt moeten worden. Communicatie op andere vlakken dan taal, wordt constant uitgebreid. Een voorbeeld hiervan is sociale media. Op obs Zuid willen we leerlingen in dit proces meenemen, hen fouten laten maken, zelf ervaren en hen vooral zelf leren nadenken. 

Hoe wordt het daltononderwijs op obs Zuid vormgegeven?

De kernwaarden effectiviteit, samenwerken, reflectie, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid vormen zoals gezegd de basis voor het daltononderwijs op obs Zuid.  

Om tegemoet te komen aan die kernwaarden, wordt onderwijs gegeven dat coöperatief, interactief en doorgaans handelend is. Het doel is om niet alleen kennis over te dragen, maar om ook een basis te leggen op het gebied van de executieve functies van kinderen. Dit zijn bijvoorbeeld taakinitiatie, planning, focus, inhibitie, maar ook het kunnen reguleren van emoties. 

Reflectie

De kernwaarde ‘reflectie’ is nauw verbonden aan het uiteindelijke doel van de school: het werken met een portfolio. Door te reflecteren op eigen gedrag, gevoel en handelen kan een kind zich ontwikkelen. Er wordt gewerkt aan dalton- en IK-doelen en hierop wordt op verschillende manieren gereflecteerd. Voorbeelden van reflectie zijn het nakijken van het werk van je maatje, het nakijken van eigen werk, het evalueren in tafelgroepjes, het evalueren van het werk van Topondernemers op het planblad en het evalueren van het weekcontract en de daltondoelen. 

De leerlingen leren veel feedback te geven en te ontvangen. Leerlingen leren dat fouten maken mag en nodig is om je te kunnen ontwikkelen. 

Samenwerken

Samenwerking in tweetallen of groepjes wordt al in de onderbouw gestimuleerd. Dit wordt steeds verder uitgebouwd. In groep 1/2 wordt er vooral spelenderwijs samengewerkt. Vanaf groep 3 wordt dit uitgebouwd naar het maken van opdrachten, maatjeswerk en vanaf groep 4 wordt er veel samengewerkt bij bijvoorbeeld Topondernemers of andere projecten. Daarnaast worden er in elke groep veel coöperatieve werkvormen ingezet, waarbij leerlingen actief leren en gebruik kunnen maken van elkaars kennis en inzicht. Ook wordt er jaarlijks veel tijd besteed aan groepsvorming tijdens de Gouden en Zilveren Weken tijdens de eerste weken na de zomer- en kerstvakantie. 

Effectiviteit

Het onderwijs op obs Zuid wordt zo effectief mogelijk ingericht. Hierbij speelt efficiënte en effectieve klassenorganisatie een belangrijke rol. Vanaf groep 3 wordt lesgegeven middels het kwartiertjesrooster. Elke 15 minuten kan er een instructie starten, waardoor leerlingen op maat uitleg krijgen en zij de resterende tijd zelfstandig aan het werk zijn. De instructies zijn op de vastgestelde tijd van een kwartier aangepast. Omdat de instructiegroepen klein zijn, weet de leerkracht aan het eind van de instructie of het lesdoel behaald is. In de bovenbouw worden de niveaugroepen bij bijvoorbeeld rekenen aangepast aan de periodetaak. Er worden voorafgaand aan het nieuwe rekenblok schaduwtoetsen gemaakt. Vanaf groep 1 worden de leerlingen per lesdoel/dag ingedeeld in niveaugroep *, ** of ***. Op die manier is hun instructie op maat en is er sprake van compacten en verrijken en is het werken effectief. Deze manier van werken kan ook bij andere vakgebieden toegepast worden. 

Zelfstandigheid

Zoals uitgelegd wordt er lesgegeven in kwartieren en subgroepen, waardoor leerlingen instructie op maat krijgen. Daarbij is sprake van uitgestelde aandacht, waardoor leerlingen worden getraind in de inhibitie van hun gedrag. Het krijgen van aandacht wordt uitgesteld en ze moeten zelf nadenken en oplossingen zoeken. De leerlingen gebruiken hier zelf een blokje voor, met daarop een groen en rood vlak en een vraagteken. Op die manier geven zij zelf uitgestelde aandacht aan, aan hun klasgenoten. Tevens maakt de leerkracht gebruik van een verkeerslicht met de kleuren rood, oranje en groen. Hiermee wordt de uitgestelde aandacht door de leerkracht visueel gemaakt voor de leerlingen. 

Leerlingen kunnen zelf benodigde materialen pakken en waar nodig zijn er kinderen aangewezen om materialen uit het magazijn te halen. 

Verantwoordelijkheid

Leerlingen leren op obs Zuid dat ze verantwoordelijk zijn voor hun eigen gedrag en handelen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij Kanjertraining, waarbij ze leren dat je kiest voor je eigen gedrag. Hierbij wordt gedrag benoemd aan de hand van petten, zodat duidelijk wordt dat je voor je eigen gedrag kunt kiezen en daar dus alleen maar zelf verantwoordelijk voor bent. 

Ook verantwoordelijk voor eigen materialen en handelen hoort hierbij. Het doel is om de leerlingen te ontwikkelen tot zelfregulerende mensen en daar is het hebben van verantwoordelijkheidsgevoel een groot onderdeel van. 

Daarnaast zijn onze leerlingen verantwoordelijk voor het kiezen van eigen doelen en het werken hieraan. Al in groep 6 wordt de plaatsingswijzer met de leerlingen zelf tijdens ambitiegesprekken besproken. Zij zien waar sterke punten en ontwikkelpunten liggen en kunnen gericht hiermee aan het werk. Hier ligt voor de leerling vanaf dat moment ook een verantwoordelijkheid, zij worden meegenomen in het proces. Het uiteindelijke doel is dan ook dat de leerling tijdens portfoliogesprekken zelf gaat uitleggen waar hij aan gewerkt heeft of nog gaat werken. Het eigenaarschap van de leerlingen wordt hiermee aanzienlijk vergroot en het eigenaarschap van de leerkracht wordt hiermee verkleind. 

Wat is de kracht van het daltononderwijs op obs Zuid?

De kracht van het onderwijs op obs Zuid bestaat ten eerste uit het feit dat het onderwijs coachend is. Er wordt door de leerkrachten als coach gehandeld, waarbij kennisoverdracht niet meer de voornaamste taak van de leerkracht is. De leerkracht zorgt er ook voor dat leerlingen zich breder ontwikkelen. Ze krijgen verantwoordelijkheidsgevoel, leren plannen en reflecteren. Dat valt alleen aan te leren als een leerkracht zich als coach opstelt en soms een helikopterview aanneemt. 

Obs Zuid heeft een duidelijk beeld van haar doelstellingen, tevens op het gebied van leerresultaten. Dit heeft de afgelopen drie jaren geresulteerd in resultaten die passen bij de populatie van de school. Er mag geleerd en dus ontwikkeld worden door fouten te maken en door te experimenteren, maar de opbrengsten worden hierbij niet uit het oog verloren. De leerlingen durven te leren, zijn actief en zetten door. Ze kunnen zich focussen op hun taak en stellen zichzelf gespecifieerde doelen. De leerlingen worden betrokken bij hun eigen leerproces en daar komt eigenaarschap naar voren. Leerlingen weten wat ze doen en vooral; waarvoor ze dat doen. Al deze zaken tezamen zijn de kracht van het onderwijs op obs Zuid.